Nneewulira: Okujjanjaba Obulwadde bw'Obukongoliro (Gout)
Obulwadde bw'obukongoliro buluma nnyo era busobola okukosa obulamu bw'omuntu. Naye waliwo engeri ez'enjawulo eziyamba okubujjanjaba n'okubufuga. Mu katabo kano, tujja kwekenneenya amakubo ag'enjawulo ag'okujjanjaba obukongoliro, nga tutandikira ku ddagala okutuuka ku nkyukakyuka mu nneeyisa.
Obukongoliro kye ki era bukosebwa ki?
Obukongoliro bwe bulwadde obuleetebwa okukungaana kw’omusaayi omulungi (uric acid) mu mubiri. Kino kireeta obulumi obw’amaanyi n’okuzimba mu bukuubo bw’amagumba, okusingira ddala mu kigere ekinene. Obukongoliro butera okukwata abantu abakulu, naye busobola n’okukwata abaana. Ebireetera obulwadde buno mulimu emmere ey’omutindo ogw’okungulu, okufuna obuzito obungi, okunywa omwenge omungi, n’obulwadde obulala ng’obulwadde bw’omutima.
Engeri ki ez’enjawulo ez’okujjanjaba obukongoliro?
Waliwo amakubo mangi ag’okujjanjaba obukongoliro, nga gano ge gamu ku go:
-
Eddagala: Dokita asobola okuwa eddagala ery’okukendeza ku bulumi n’okuzimba. Eddagala lino lisobola okuba ng’erya NSAIDs oba colchicine.
-
Okukendeeza ku musaayi omulungi: Waliwo eddagala erifuga omuwendo gw’omusaayi omulungi mu mubiri, ng’allopurinol ne febuxostat.
-
Enkyukakyuka mu nneeyisa: Okukendeeza ku mmere erimu purine, okumala okunywa amazzi, n’okukendeeza ku mwenge bisobola okuyamba nnyo.
-
Okunywa amazzi amangi: Kino kiyamba okuggyawo omusaayi omulungi mu mubiri.
-
Okwewala emmere esooka: Okwewala enyama ennyingi, ebinyebwa, n’ebyennyanja ebimu kiyamba okukendeza ku bukongoliro.
Eddagala ki elisinga okukozesebwa mu kujjanjaba obukongoliro?
Eddagala eddala erikozesebwa okuwonya obukongoliro mulimu:
-
NSAIDs: Gano gayamba okukendeza ku bulumi n’okuzimba. Ebimu ku byo bye: ibuprofen ne naproxen.
-
Colchicine: Lino ddagala eddala ery’amaanyi erifuga obulumi n’okuzimba okw’obukongoliro.
-
Corticosteroids: Gano gakozesebwa mu mbeera ez’amaanyi ez’obukongoliro.
-
Allopurinol: Lino liyamba okukendeza ku muwendo gw’omusaayi omulungi mu mubiri.
-
Febuxostat: Lino naddala ddagala eddala erikendeza ku muwendo gw’omusaayi omulungi.
Enkola ki ez’obutonde eziyamba okufuga obukongoliro?
Waliwo enkola ez’obutonde eziyamba okufuga obukongoliro:
-
Okulya ebibala n’enva endiirwa: Bino birimu vitamini n’ebintu ebirala ebiyamba okuwona.
-
Okukozesa amafuta ga cherry: Gano garimu ebintu ebikendeza ku bulumi n’okuzimba.
-
Okukozesa amafuta ga omega-3: Gano gayamba okukendeza ku kuzimba mu mubiri.
-
Okukozesa tangawuzi: Eno erina ebintu ebikendeza ku kuzimba n’obulumi.
-
Okukozesa turmeric: Eno nayo erina ebintu ebikendeza ku kuzimba n’obulumi.
Engeri ki ez’okwewala obukongoliro?
Waliwo engeri ez’enjawulo ez’okwewala obukongoliro:
-
Okulya obulungi: Okwewala emmere erimu purine nyingi ng’enyama ennyingi n’ebyennyanja ebimu.
-
Okunywa amazzi amangi: Kino kiyamba okuggyawo omusaayi omulungi mu mubiri.
-
Okukendeeza ku mwenge: Omwenge gusobola okwongera ku muwendo gw’omusaayi omulungi mu mubiri.
-
Okukuuma obuzito obulungi: Obuzito obungi busobola okwongera ku bukongoliro.
-
Okwewala eddagala elimu: Ebimu ku ddagala bisobola okwongera ku muwendo gw’omusaayi omulungi mu mubiri.
Obukongoliro busobola okuba obulwadde obuluma nnyo, naye nga bwogobererwa amateeka agaweebwa waggulu, busobola okufugibwa bulungi. Kijja kwetaagisa okukolagana n’omusawo wo okufuna enkola esinga okukugasa. Jjukira nti enkyukakyuka mu nneeyisa ng’okulya obulungi n’okunywa amazzi amangi bisobola okuyamba nnyo mu kufuga obukongoliro.
Okumaliriza, obukongoliro si bulwadde bwa lubeerera. N’okufuba n’obujjanjabi obulungi, abantu abalina obukongoliro basobola okuba n’obulamu obulungi era obw’essanyu. Kijja kwetaagisa obugumikiriza n’okwegumya, naye ebivaamu bisanyusa nnyo.
Okulabula: Katabo kano kali lwa kugaba kumanya kwokka era tekiteekwa kutwaalibwa ng’amagezi ga by’obulamu. Tusaba weebulire omusawo alina obukugu mu by’obulamu olw’okulabirirwa n’obujjanjabi obw’omuntu ssekinnoomu.